O krajobrazie i roślinności wydmowej

Piasek wyłania się z morza, które wynosi go ze swojego dna lub transportuje z dalekich , zniszczonych klifów. Dzięki niestrudzonej pracy fal z piasku powstają rewki, czyli podwodne wzniesienia piaskowe równoległe do brzegu. Ziarenka piasku targane przez wodny żywioł a także wiatr rzucane są w różne miejsca, niektórym udaje się pozostać na brzegu tworząc najbardziej charakterystyczny morski krajobraz – krajobraz plażowy. W części plaż, które są sporadycznie zalewane przez fale morskie, osiedlają się pionierskie zespoły roślin słonorośla czyli halofity – np. rukwiel nadmorska i solanka kolczysta. Rosną pojedynczo lub w zespołach i nie mogą umocnić piaszczystego podłoża.
W upalne dni temperatura piasku sięga 50 stopni, jest to teren jałowy i narażony na różne niekorzystne czynniki zewnętrzne. W takich warunkach potrafią przy życiu utrzymać się trawy – piaskownica zwyczajna i wydmuchrzyca piaskowa – jest to najwyższa i najokazalsza z nadmorskich traw. Jej niebieskawe sztywne i szerokie liście pokrywa cienka warstwa wosku, który chroni przed wiatrem, słońcem i solą.Piaskownica zwyczajna nie ma takiej ochrony.W okresie suszy rośliny bronią się przed utrata wody zwijając się w rurki.Nadmorskie trawy mają dobrze rozwinięte układy korzeniowe, nie są im straszne sztormowe wiatry ani zasypanie. Trawy te chronią tereny oddalone bardziej od morza przed zasypywaniem piaskiem niesionym przez wodę i morski wiatr. Dlatego niszczenie wydmowej roślinności jest prawnie zabronione. Cała roślinność wydmowa jest objęta ochroną. Oprócz traw należy też wspomnieć o groszku nadmorskim pięknie kwitnącym na fioletowo, o lnicy wonnej wydającej wspaniałe żółte i pachnące kwiaty, oraz o mikołajku nadmorskim który występuje rzadko i jest pod ścisłą ochroną. Ma on ametystowo-błękitny odcień liści, kwiatów i łodygi, jest po prostu piękny. Piękno to skłaniało ludzi to zrywania mikołajka. Pierwsze prawo o ochronie tej rośliny wydały władze pruskie w roku 1902. Do dzisiaj pozostaje pod ścisłą ochroną.
Te wszystkie rośliny pełnią ważną funkcję – pomagają tworzyć i utrwalać wydmy. Ich rozwój przyczynia się do powstania próchnicy – humusu. Utrwalone przez rośliny wydmy często wydają się być „brudne”, dlatego nazywa się je szarymi, w odróżnieniu od pozbawionych próchnicy wydm białych. Warunki panujące na wydmie szarej są bardziej przychylne dla roślin.Trawy chronią inne rośliny przed wiatrem, pojawia się tez cień, sa lepsze warunki wodne. Są one wykorzystywane przez inne gatunki roślin jak np. turzyca piaskowa lub szczotlicha siwa, a także kocanka piaskowa, mech, fiołki, porosty. Warunki siedliskowe się poprawiają i zaczynają sprzyjać osiedlaniu się roślin borowych jak krzewinki – wrzos i bażyna czarna. po nich na wydmę wkraczają sosny.Krajobraz wydm się zmienia i z szarego zmienia się w zielony. Na końcu powstaje nadmorski bór bażynowy. Bór ten występuje tylko w wąskim pasie nadmorskim. Cechą charakterystyczną tych lasów są sosny karłowate, powykręcane we wszystkie strony świata. Dzieje się tak za sprawą silnych wiatrów wiejących od strony morza.
Ciekawe jest również runo nadmorskich lasów. Często można spotkać wrzos i borówki, porosty np chrobotki. Występują też gruszczyki, storczyki. Wszystkie rośliny nadmorskich terenów są dobrze przystosowane do życia w trudnych warunkach i w jałowej glebie. Ziarna piasku składają się głównie z kwarcu i nie są bogate w substancje odżywcze. Z obumarłych szczątków roślinnych powstaje co prawda ściółka leśna, ale ma ona głównie w sobie substancje kwaśne. Dodatkowym źródłem kwasu są chorki przynoszone znad morza.Czasem proces zakwaszenia przebiega tak szybko, że warstwa próchnicy wcale się nie rozwija. Bezpośrednio pod ściółką można wtedy dostrzec biały piasek kwarcowy. Dopiero poniżej zalega czarna warstwa związków próchnicznych, a pod nią rdzawa warstwa która swą barwę zawdzięcza tlenkom żelaza. Ten „misz masz” stanowi jedną z najmniej urodzajnych gleb jakie istnieją. Nosi ona nazwę bielicy. Jest to twór rzadki i często w rejonach w których występuje, można się natknąć na naukowców badających prawa rządzące strefą nadbrzeżną.
Zupełnie inne warunki panują w zagłębieniach między wydmami oraz w sąsiedztwie wydm. Wody gruntowe znajdują się tam płytko pod powierzchnią ziemi i skutecznie nawilżają glebę. Dlatego pojawia się tam brzoza omszona i brodawkowata.
Świat morskich piasków to świat będący w ciągłym ruchu, jest bezustannie tworzony i niszczony przez morze i wiatr. Wystarczy naprawdę drobnostka by zachwiać ten odwieczny cykl.
Największymi wydmami w Polsce są ruchome wydmy niedaleko Łeby w Słowińskim Parku Narodowym. Niektóre dochodzą do 40-50 metrów wysokości. Niektóre mają charakter barchanów, które powszechnie uważa się za wydmy pustynne. Wydma ruchoma to twór bardzo dynamiczny. Ciągłe oddziaływanie wiatru na piasek powoduje że wydma się porusza i potrafi powędrować w ciągu roku nawet do 10 metrów naprzód. Żaden las jej nie powstrzyma, zasypuje wszystko co stanie jej na drodze. Dowodem potęgi piasku jest historia Starej Łeby. Około roku 1570 jej mieszkańcy byli zmuszeni przenieść swoje domy w głąb lądu. Sztormy i wędrujący piasek wygrały. Las też nie może stawić czoła potędze wielkich wydm. Zauważyć można wszędzie obumarłe kikuty drzew które zostały zasypane piaskiem. Krajobraz naszych ruchomych wydm przypomina Saharę.
kolejną osobliwością są piaski płynne.Znajdują się one w zagłębieniach międzywydmowych, w których gromadzi się woda opadowa. Gdy postawimy na nich nogę, uginają się, lecz gdy ją cofniemy powracają na miejsce. Czasami może to być niebezpieczne (przy pewnych warunkach warstwa piasku pod ciężarem człowieka może pęknąć a wtedy szybko możemy zapaść się w zawodnione podłoże) W czasie wzmożonej wilgotności w zagłębieniach mogą tworzyć się tymczasowe jeziorka. Czasem występuje tez rzadka, owadożerna rosiczka.
Krajobraz nadmorski oferuje zatem wiele ciekawych doznań, ukazując jednocześnie jak potężną siłą dysponuje natura. To co dla odwiedzającego jest niesamowitą atrakcją, dla mieszkańca Wybrzeża może być prawdziwym utrapieniem…