Dar Pomorza (Biała Fregata) – trzymasztowy żaglowiec szkolny

Ten wspaniały żaglowiec został zbudowany w Niemczech, w roku 1909 w stoczni Blohm-Voss w Hamburgu jako statek szkolny niemieckiej marynarki handlowej. Wodowana 18 września 1909 r. jednostka otrzymała nazwę „Prinzess Eitel Friedrich„.

Żaglowiec „Prinzess Eitel Friedrich” (1910-1920)

Służbę rozpoczął 6 kwietnia 1910 r., wychodząc w dziewiczy rejs do Christiansand i Antwerpii. Po klęsce Niemiec w I wojnie światowej, w roku 1919, przejęli statek Francuzi, przeprowadzając go do portu St. Nazaire.

W roku 1926 pod nową nazwę „Colbert” miał zastąpić francuski żaglowiec szkolny „Richelieu”. Zamiary te jednak nie zostały zrealizowane. W roku 1927 fregata przeszła na własność barona de Foreste, który zamierzał przekształcić ją w jacht oceaniczny, ale i ten pomysł nie został urzeczywistniony.

W roku 1929 statek, niszczejący z wolna, zakupił z datków społecznych Pomorski Wojewódzki Komitet Floty Narodowej za sumę 7000 funtów szterlingów. Do Polski trafił, ponieważ Polacy szukali zastępcy dla wysłużonego już Lwowa. Statek przemianowano na POMORZE i przeholowano pod dowództwem Konstantego Maciejewicza do Nakskov w Danii. Tam przeszedł generalny remont i potem nadano mu nazwę DAR POMORZA . Na nadanie tej nazwy ogromny wpływ miał fakt finansowania zakupu ze społecznych składek.

Żaglowiec przypłynął do Polski 30 lipca 1930 roku i został uroczyście przekazany w użytkowanie Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni. W latach trzydziestych statek dwukrotnie opłynął kulę ziemską, pokonując przy tym w roku 1937 trasę dookoła Przylądka Horn.

Swój ostatni rejs odbył w 1982 roku. W ciągu 51 lat służby dla Polskiej Marynarki Handlowej, odbył 102 rejsy szkolne, przebywając pół miliona mil morskich. Na jego pokładzie przeszkolono 13 384 słuchaczy Szkoły Morskiej. W dziennikach okrętowych zapisano m.in. przejście przez równik (22.11.1931), podróż dookoła świata w latach 1934-1935, opłynięcie „groźnego Przylądka Horn” (1.03.1937). Po II wojnie powrócił do Gdyni 24.10.1945 r. i wkrótce wznowił służbę jako statek szkolny Państwowej Szkoły Morskiej. W 1972 r. wygrał Operation Sail; w roku 1980 zdobył „Cutty Sark Trophy”. Czołowe pozycje w regatach zajmował w latach 1974, 1976 i 1978.

Ostatni rejs odbył we wrześniu 1981 r. pod dowództwem kpt ż. w. Tadeusza Olechnowicza – do fińskiego portu Kotka

Obecnie tą perłę naszej floty można oglądać przy nabrzeżu Kościuszki w Gdyni. Dar stoi tam zacumowany jako muzeum i za niewielką opłatą można zwiedzić cały statek.

Żaglowiec „Dar Pomorza” / Fot. PAP/J. Ochoński

W polskiej historii, statkiem dowodziło sześciu komendantów. Sylwetki dowódców „Daru Pomorza”: Konstantego Maciejewicza (1929 – 1938), Konstantego Kowalskiego (1938 – 1939), Alojzego Kwiatkowskiego (1939 – 1945), Stefana Gorazdowskiego (1946 – 1953), Kazimierza Jurkiewicza (1953 – 1977) oraz Tadeusza Olechnowicza, ówczesnego dowódcy statku.