Jacht zakupiony w 1961 r. przez ZHP. Jest podobny do swojego poprzednika o takiej samej nazwie, który w roku 1934 stał się własnością również ZHP. Po pierwowzorze pozostał drewniany galion, który zdobi dziób dzisiejszego „Zawiszy Czarnego”. Pierwszym „Zawiszą” był zakupiony przez ZHP w 1934 roku w Danii drewniany szkuner szwedzkiej produkcji „Petrea”, zbudowany w 1901 roku – solidny żaglowiec, dostosowany do żeglugi podbiegunowej. Został zakupiony w całości ze składek społecznych, wyremontowany i przerobiony na statek szkolny systemem gospodarczym prawie w całości przez harcerzy i studentów, którzy również później na nim pływali. Głównym inicjatorem powstania „Zawiszy” był Witold Bublewski – kierownik Harcerskich Drużyn Żeglarskich, a komendantem aż do wojny był gen. Mariusz Zaruski. „Zawisza” był wówczas największym skautowym żaglowcem. W czasie wojny, do 1943 r. używany przez Niemców jako „Schwarze Husar”, został przez nich w końcu porzucony i niszczał. Po odnalezieniu po wojnie, sprowadzony do Gdyni nie nadawał się już do remontu i w 1949 r. odholowany i zatopiony na wodach Zat. Puckiej. W połowie lat ’90 statek do badań podwodnych Centralnego Muzeum Morskiego zlokalizował dokładną pozycję wraku. Pierwszy „Zawisza” był drewnianym trzymasztowym szkunerem gaflowym, 432 m2 powierzchni żagli, dł.całk. 37,6 m, szer. 8,1 m, wys. 27 m, zanurzenie 3,1 m, 395 BRT, załoga 52 osoby – dane za książką M.Zaruskiego „Z harcerzami w świat”.
Dzisiejszy „Zawisza”, stalowy, trzymasztowy szkuner sztakslowy Związku Harcerstwa Polskiego jest jednostką zbudowaną na bazie statku rybackiego (lugrotrawlera) CIETRZEW, zwodowanego w 1952 roku w Stoczni Północnej w Gdańsku, który wraz z całą serią statków tego typu został wycofany z eksploatacji z powodu złej stateczności po wypadku jednego z nich. Statek został przekazany dla ZHP przez Ministerstwo Żeglugi i przebudowany dla celów sportowo-szkoleniowych. Nową banderę podniesiono 15 lipca 1961, a pierwszym kapitanem został Bolesław Romanowski. Statek został przebudowany i przedłużony w 1967 roku i obecnie charakteryzuje się bardzo silną budową. W 1990 opłynął dookoła kulę ziemską. Kilkakrotnie opłynął Horn. W 1984 roku, w czasie regat atlantyckich, żaglowiec wsławił się przeprowadzeniem brawurowej akcji ratowniczej w bardzo trudnych warunkach pogodowych w rejonie Bermudów, ratując część załogi żaglowca „Marques”, który zatonął tam w niespodziewanym i niezwykle gwałtownym szkwale. Po wzięciu rozbitków na pokład „Zawisza” pozostał nadal w rejonie wypadku, poszukując ofiar, pomimo wysokiego stanu morza i bardzo silnego wiatru. Na Bermudach żaglowiec i jego załogę witano jak bohaterów. W swych rejsach „Zawisza”, dokładnie tak jak jego poprzednik, realizuje cele statutowe harcerstwa. Należały do nich np. w 1999 r. Rejsy Pokoju z międzynarodową załogą, z młodzieżą państw ogarniętych konfliktami zbrojnymi na Bliskim Wschodzie. W 2000 r. statek przeszedł gruntowny remont z m.in. całkowitą przebudową i modernizacją pomieszczeń.
Podstawowe dane o statku:
Rok budowy: 1952
Typ: szkuner sztakslowy
Załoga: 46 osób
Tonaż: 164 BRT
Pow. żagli: 625 m2
Zanurzenie: 4,5 m
Dł. kadłuba: 36,1 m
Dł. max: 42,7 m
Armator: Związek Harcerstwa Polskiego
Budowniczy: Stocznia Gdańska
Materiał konstrukcyjny: stal
Silnik: 390 KM, Diesel
Tekst na podstawie danych zawartych w Wikipedia.org oraz na podstawie opracowań Błażeja Pajdy.