Okres rozkwitu Gdańska, podobnie jak i innych miast Pomorza Wschodniego przypada na wiek XVI i XVII. Pomiędzy wojną trzynastoletnią a późniejszymi wojnami szwedzkimi, Gdańsk rozwijał się wyśmienicie. Zyski czerpał z handlu bursztynem, zbożem i innymi produktami. Utrzymywano kontakty z Niderlandami i Wenecją. W bogatym Gdańsku zaczęła rozwijać się sztuka. Przybywało malarzy, pisarzy, rzeźbiarzy i uczonych. Znaczna część artystów pochodziła z Niderlandów, co istotnie wpłynęło na „północny” charakter gdańskiego renesansu.
Bardzo charakterystyczne stało się budownictwo. Budowano zwarte wielopiętrowe kamienice, bogato zdobione, czasami nawiązywały do średniowiecza swoimi strzelistymi formami. Dla gdańskich kamieniczek charakterystyczne były malownicze przedproża wzniesione wysoko ponad ulicę. Stanowiły one rodzaj przydomowego tarasu. Czołowym architektem był wówczas Flamandczyk Antoni van Obbergen. Pierwszą gdańską budowlą Obbergena był Ratusz Staromiejski. Gmach został wzniesiony w latach 1587-1595. W roku 1600 Obbergen przebudował Katownię w stylu renesansowym. Wcześniej wykonał piękny renesansowy dach oraz smukłą wieżyczkę na Wieży Więziennej. Był też autorem fasad i dachów kilku kamienic.
Drugim wielkim architektem i rzeźbiarzem był Abraham van den Blocke. Głównym jego dziełem rzeźbiarskim jest ołtarz główny w kościele św. Jana. Wykonał elewację wschodnią oraz studzienkę w Zbrojowni. Projektował i wybudował słynną Złotą Kamienicę przy Długim Targu 41. Została ona wzniesiona dla burmistrza Jana Speymanna, bogatego kupca i światłego mecenasa sztuk oraz jego żony Judyty z Bahrów. Projektował również Złotą Bramę i Bramę Wyżynną i brał udział w tworzeniu rzeźb na tych bramach.
Utworzony w 1612 roku cech malarzy zebrał wiele indywidualności. Jednym z najsłynniejszych malarzy to Izaak van en Blocke, którego głównym dziełem jest dekoracja malarska ratusza gdańskiego. Wykonał on 25 malowideł w Sali Czerwonej, z najsłynniejszą kompozycją – „Alegoria handlu gdańskiego” – 1608r. Wykonał tez 5 obrazów do Sali Rady Miasta.
Twórcą słynnego „Sądu Ostatecznego” w Dworze Artusa jest Antoni Moeller, który uzyskał miano malarza Gdańska.
Przedstawicielem malarstwa kościelnego był Herman Han. Jego malowidła zdobią tez kościoły w Żukowie, Pelplinie, Oliwie, Pucku i Kartuzach.
Niezwykłym gdańszczaninem był Jan Heweliusz – jeden z największych polskich astronomów. Żył w latach 1611-1687. Był członkiem Royal Society – od 1644 roku. W roku 1640 założył własne obserwatorium astronomiczne, które wyposażył w instrumenty własnej produkcji. Jego pierwsza praca pochodząca z roku 1647 pt. „Selenografia” zawierała opis Księżyca. Stał się on twórcą nowożytnej selenografii. Wiele nazw miejsc na Księżycu nadanych przez Heweliusza pozostało do dnia dzisiejszego. Heweliusz odkrył 9 komet, które dokładnie opisał w dziele „Cometographia” wydanej w roku 1688. Odkrył też 7 nowych gwiazdozbiorów i podał pozycje 1564 gwiazd. 2 lata przed Huygensem, w 1652 roku zastosował wahadło do odmierzania czasu.
Inni znani gdańszczanie to m.in :
Jan Bernard Bonifacio – Ur. 10 IV 1517 r. w Neapolu, zm. 24 III 1597 r. w Gdańsku. Był Włochem pochodzącym ze starego rodu neapolitańskich arystokratów. Od 1536 r., po śmierci ojca, spadkobierca dóbr i tytułu. Poświęcił się studiowaniu zagadnień protestantyzmu.Zgromadził cenną bibliotekę. Podróżował do ośrodków ruchu dysydenckiego w całej Europie. Przebywał także w Krakowie i na Litwie. Latem 1591 r. udał się drogą morską z Anglii do Gdańska, wioząc ze sobą cały swój księgozbiór. Statek, którym podróżował osiadł na mieliźnie w pobliżu Wisłoujścia i zatonął. Uratowaną część biblioteki – około 1160 książek, J. B. Bonifacio ofiarował Radzie Miasta Gdańska w zamian za dożywocie w budynku dla profesorów Gimnazjum Gdańskiego Tu też zmarł w 1597 r. Księgozbiór ofiarowany Gdańskowi stał się podstawą Biblioteki Senatu Gdańskiego.
Daniel Gabriel Fahrenheit – Fizyk. Ur. w maju 1686 r. w Gdańsku, zm. 16 IX 1736 r. w Holandii. Pochodził z rodziny kupieckiej. Nauki szkolne pobierał w Gdańsku. W 1701 r., po śmierci rodziców, został wysłany do Amsterdamu na naukę zawodu kupca. Prywatnie studiował tam zagadnienia z fizyki, wykonując doświadczenia z przyrządami do mierzenia temperatury i ciśnienia. W Gdańsku przebywał krótko w 1710 r. oraz ponownie w 1712 r., kiedy to wspólnie z profesorem Gimnazjum Gdańskiego Pawłem Paterem prowadził doświadczenia nad skonstruowaniem mierników temperatury i ciśnienia. Badania te kontynuował w 1714 r. w Dreźnie, pracując w hucie szkła. Około 1715 r. po raz pierwszy zastosował rtęć w termometrach. W 1724 r. w czasopiśmie Królewskiego Towarzystwa Naukowego w Londynie opublikował wyniki swych wieloletnich badań nad nową konstrukcją termometru, barometru i aerometru. W 1721 r. odkrył zjawisko przechłodzenia wody i stwierdził zależność temperatury wrzenia wody od ciśnienia.
Jacob Kabrun – Kupiec. Ur. 9 I 1759 r. w Gdańsku, zm. 24 X 1814 r. również w Gdańsku. Bogaty kupiec zbożowy z pochodzenia szkockiego. Kolekcjoner, zgromadził podróżując po Europie, wielki zbiór obrazów i sztychów pochodzących głównie z XVII i XVIII w. W 1799 r. zainicjował i w większości sam sfinansował budowę nowego budynku Teatru Miejskiego w Gdańsku (1799 – 1801), którego całościowy koszt wyniósł 90 000 ówczesnych marek w złocie. Przed śmiercią swoją wspaniałą kolekcję ofiarował rodzinnemu miastu. Według inwentarza z 1856 r. liczyła ona 349 obrazów, 1950 akwarel, prawie 7000 miedziorytów i 1742 rysunki. Stanowiły one podstawową część zbiorów utworzonego w 1870 r. Muzeum Miejskiego. Zapisał także 100 000 talarów na utworzenie w Gdańsku i utrzymanie Akademii Handlowej – szkoły średniej kształcącej młodzież w zawodzie kupca i handlowca. Powstała ona w 1832 r. przy ul. Ogarnej 10.
Wojny szwedzkie w brutalny sposób przerwały rozwój miasta i kultury. Na szczęście zniszczenia wojenne nie pochłonęły wszystkich zdobyczy złotego wieku gdańskiego.